Delhi

Lodi Gardens

Lodi Gardens (Ogrody Lodich) zajmują powierzchnię ok. 36,5ha, pomiędzy Khan Market a grobowcem Safdarjunga. Na terenie znajdują się grobowce dynastii Sajjidów i Lodich, rządzących Sułtanatem Delhi w XV i XVIw.

Grobowiec Muhammada Shaha, ostatniego z dynastii Sayyid, najwcześniejsza struktura w ogrodzie, został zbudowany w 1444r. przez Ala-ud-din Alam Shah w hołdzie ostatniemu z dynastii Sajjidów. Budynek powstał na planie ośmiokąta, jest widoczny już z drogi.

Po drugiej stronie ogrodów znajduje się grobowiec Sikandera Lodi, zbudowany w latach 1517-1518 przez jego syna Ibrahima Lodi, inspirowany grobowcem Muhammada Shaha. Ma również ośmiokątny kształt i indo-islamski styl architektoniczny. Obydwa grobowce są pierwszymi na subkontynencie indyjskim i najstarszymi zachowanymi nagrobkami umiejscowionymi na ogrodzonym terenie oogrodowym. Ponieważ niewiele jest architektury z tego okresu w Indiach, Lodi Gardens jest ważnym historycznie miejscem. Grób jest zamknięty wewnątrz ufortyfikowanego kompleksu, z głównym wejściem posiadającym dwa "parasole" w kształcie kopuły (pawilony), które zostały zaprojektowane, aby zachować symetrię i proporcje budynku. Oba pawilony z przodu mają szczątki niebieskich kafelków. Wewnątrz kompleksu zachodni mur został zbudowany, aby służyć jako meczet. Grobowiec znajduje się w samym środku dużego ogrodu, pomiędzy wysokimi murami granicznymi. Ściany są ozdobione wieloma elementami architektonicznymi i napisami w wielu językach. Komora grobowa jest otoczona szeroką werandą z rzeźbionymi filarami z każdej strony. Grób zdobią emaliowane płytki w różnych kolorach.

W samym środku parku znajduje się Bada Gumbad (Duża Kopuła). Nazwa tego obiektu funkcjonuje w dwóch wersjach, nawet na terenie samego ogrodu - Bada Gumbad lub Bara Gumbad. Bada Gumbad został zbudowany w 1490r., w czasie panowania dynastii Lodi, prawdopodobnie przez Sikandera Lodi. Niektórzy historycy sugerują, że Bada Gumbad został zbudowany przez niezidentyfikowanego szlachcica, zanim został zawłaszczony przez Sikandera Lodi w 1494r., który chciał zapewnić sobie "przedpokój" do swego meczetu. Jednak ze względu na różnice w datach i stylistycznych teoria bramy nie jest przekonująca. Cel i znaczenie Bada Gumbad jest nieznany i do tej pory pozostaje tajemnicą. Stojący obok meczet został zbudowany w 1494r. i był to pierwszy meczet w stylu, który pojawił się podczas panowania dynastii Lodi. Bada Gumbad jest zgrupowany razem z meczetem i Mehman Khana (Domem Gościnnym) na 3-metrowej, wysokiej platformie, o łącznej powierzchni 1050m². Bada Gumabad ma 29m wysokości, 20m długości i 20m szerokości, same ściany mają 12m wysokości. Powierzchnia całkowita Bada Gumbad (z wyłączeniem meczetu i Mehman Khana) wynosi 361m². Uważa się, że jest najwcześniejszym budynkiem w Delhi z pełną kopułą. Bada Gumbad, meczet i Mehman Khana zbudowane są z czerwonego, szarego i czarnego kamienia, z szarego kwarcytu i czerwonego piaskowca . Wnętrze jest bogato zdobione malowanymi sztukateriami. Kolorowe płytki, płaskorzeźby i malowane tynki w meczecie są ozdobione liśćmi, kwiatami, geometrycznymi wzorami i tekstami z Koranu. Obszar, na którym znajduje się Bada Gumbad, formalnie nazywa się wieś Khairpur.

Naprzeciw Bada Gumbad znajduje się Shish Gumbad (lub Shisha Gumbad, Szklana Kopuła). Dokładna data budowy Shish Gumbad nie jest znana. Mówi się, że budynek został zbudowany między 1489-1517r. przez Ibrahima Lodi. Chociaż niektórzy historycy uważają, że Shish Gumbad jest grobowcem Bahlula Lodi, który był sułtanem z dynastii Lodi w Sułtanacie Delhi, w rzeczywistości znajdują się tam groby nieznanych osób, które mogły być częścią rodziny Lodi. Shish Gumbad zbudowany jest w kształcie kwadratu. Istniejąca kombinacja uchwytów i nadproży belek jest mieszanką islamskich i hinduskich architektur. Chociaż zewnętrznie posiada pozory wykorzystania dwóch piętrach, struktura wykonana jest tylko w jednym piętrze. Zachodnia ściana Shish Gumbad zawiera "mihrab" (półkolista nisza, wskazująca Qibla, czyli kierunek Kaaba w Mekce, a tym samym kierunek, w którym muzułmanie powinni się modlić), która służyła również jako meczet. Komora główna grobowca mierzy 10m². Sufit ozdobiony jest tynkiem, który zawiera napisy z Koranu i wzory z kwiatów. Budowla została oryginalnie ozdobiona niebieskimi emaliowanymi płytkami, błyszczącymi jak szkło, stąd wzięła się nazwa. Niebieskie płytki zdobienia pozostają obecnie tylko w górnej części głównego frontu w śladowych ilościach.

Dalej w głąb ogrodów biegną strumienie łączące niegdyś rzekę Jamunę z grobowcem Sikandera Lodi. Niedaleko jego grobowca znajduje się Athpula - most z "dziewięcioma filarami", których tak naprawdę jest osiem, podtrzymywany na siedmiu łukach, z których środkowy jest największy. Jest to ostatni z budynków, jakie powstały w Delhi za panowania Akbara, jednego z Wielkich Mogołów.

Początkowo wszystkie pomniki zostały zbudowane w sposób niezależny. W późniejszych latach wokół grobowców wyrosły wioski, które zostały w 1936r. zmienione w ogrody. Mieszkańcy zostali przesiedleni. Grobowce miały być zniszczone, ale żona ówczesnego wicekróla Indii, Marie Freeman-Thomas, nazywana Lady Willingdon, uznała, że można je ładnie wkomponować w krajobraz. Tak się też stało, a miejsce otrzymało nazwę Lady Willingdon Park, którą zmieniono na obecną dopiero po uzyskaniu niepodległości przez Indie w 1947r.

Od 2005r. park jest objęty programem ochrony zabytków, jest rekonstruowany i odnawiany.

(Źródło: transazja.pl, en.wikipedia.org)