Varanasi (dawniej Benares, Kashi) to najstarsze miasto w Indiach i jedno z najstarszych na świecie zamieszkanych bez przerwy, od chwili powstania do dnia dzisiejszego. Położone nad Gangesem w stanie Uttar Pradesh, liczy ponad 3,1 mln mieszkańców. Leży między dopływami Gangesu - Varuną i Assi (skąd większość źródeł wywodzi nazwę miasta). Varanasi stanowi ważny ośrodek kultu wyznawców hinduizmu i buddyzmu, wręcz uważane jest za religijną stolicę Indii, odwiedzają je miliony pielgrzymów i turystów.

Według wyznawców hinduizmu Varanasi zostało założone przez boga Śiwę, co nadaje mu szczególny status. Przyjmuje się najczęściej, że pierwsza osada powstała ok. 3tys. lat temu. W pierwszym tysiącleciu p.n.e. znana była jako Kashi ("Miasto Światła"), gdzie żyło jedno z plemion Ariów. Przez długi czas Varanasi było główną siedzibą buddyzmu. Okres rozkwitu miasta jako centrum hinduizmu przypada na ostatnie stulecia pierwszego tysiąclecia, gdy hinduizm po okresie upadku odrodził się w Indiach, w znacznym stopniu pod wpływem działalności Adi Śankary.

W końcu XIIw. północne Indie zostały podbite przez muzułmanów. Nowi władcy niszczyli najcenniejsze świątynie starej kultury, w wyniku czego, paradoksalnie, w Varanasi - "najstarszym mieście Indii" - nie ma zabytków (większość budowli pochodzi z ostatnich 200 lat). Do szczególnych zniszczeń doszło w czasach panowania Aurangzeba (1658-1707), szóstego władcy imperium Mogołów, fanatycznego propagatora islamu. Oficjalny status "królestwa Varanasi" zostało miastu i okolicom nadane w 1737r. W latach 1775-1947 Varanasi, formalnie pozostając jednym z wielu królestw rządzonych przez lokalnych władców, znajdowało się de facto w rękach Brytyjczyków, buntując się przeciwko nim w 1857r. podczas tzw. powstania sipajów. Od 1947r. jest jednym z miast niepodległej Republiki Indii.

W Varanasi działa kilka szkół wyższych. Szczególne znaczenie ma uczelnia znana jako Banaras Hindu University, założona w 1916r. Posiada największy na świecie, około 700-hektarowy kampus, usytuowany na terenach podarowanych przez maharadżę Varanasi. BHU słynie ze studiów nad sanskrytem i innymi tradycyjnymi sztukami indyjskimi, ale ma również stojące na wysokim poziomie wydziały humanistyczne i techniczne oraz medyczne, a także poświęcone sztukom pięknym. Studiuje tu około 15tys. studentów, wielu spoza Indii. Na terenie kampusu znajduje się znana Świątynia Matki Indii, z wykutą w marmurze mapą Indii.