Sieć kolejowa w Indiach została zbudowana przez prywatny kapitał, korzystający z gwarancji państwowych 5% zysku w ciągu pięciu lat eksploatacji linii, zgodnie z uchwałą Parlamentu w Londynie z 1846r.

W 1851r. w miejscowości Roorkee nastąpiło pierwsze użycie parowozu na kolei służącej dowozowi materiałów do budowy mostu Solani na Gangesie. 16 kwietnia 1853r. otwarto pierwszą kolej parową na linii Bombaj - Thane. 13 maja 1861r. powstała pierwsza kolej w dzisiejszym Pakistanie, w 1862r. - w obecnym Bangladeszu, 27 grudnia 1864r. - na Cejlonie. Charakterystyczną cechą sieci kolejowej Indii stało się zróżnicowanie rozstawów toru. Dominujące znaczenie miał tor szeroki (1676 mm), wykorzystywała go większość sieci, w tym linie główne. Sieć na torze metrowym była szczególnie gęsta w Gudżaracie i Radżastanie na zachodzie kraju, w Bengalu Wschodnim i Asamie na wschodzie oraz na większości obszaru południowych Indii. Pierwszą kolej na torze metrowym, rozpowszechnionym jednak dopiero w XXw., zbudowano w 1872r. na linii Delhi - Farukh Nagar. Powstały też sieci lub linie na torach węższych, szczególnie 762 mm. Do 1880r. długość sieci osiągnęła 14500km. W 1907r. rząd wykupił prawie wszystkie główne linie kolejowe i wydzierżawił je prywatnym operatorom. W 1947r. sieć kolejowa została podzielona między Indie i Pakistan, linie zostały w większości przerwane. Migracjom ludności między nowo utworzonymi państwami towarzyszyła wymiana personelu kolejowego i urządzeń, a układ ruchu zmienił się zasadniczo. W 1951r. nastąpiło ostateczne upaństwowienie kolei indyjskich i połączenie 42 zarządów w jeden zarząd państwowy - Indian Railways. Wiele linii kolejowych było kilkakrotnie przekuwanych na tor innego rozstawu. Od lat 90. XXw. do dzisiaj masowo podejmuje się konwersje z toru metrowego na szeroki w celu ujednolicenia sieci krajowej.

Dziś sieć kolejowa w Indiach jest jedną z największych i najgęstszych na świecie - prawie 70000km. Indian Railways zatrudniają około 1,4 mln pracowników i są jednym z największych pracodawców świecie. Obecny system kolejowy pozwala dziennie na przewozy 20 mln pasażerów i około 2 mln ton załadunku. Pociągi docierają niemal wszędzie, zapewniają możliwość całkiem sprawnego przemieszczania się na terenie całego kraju, a przejazd pociągiem to obowiązkowy punkt każdego turysty. Mają jednak swoje wady. Tabor jest przestarzały, brudny, a pociągi zatłoczone, choć władze inwestują coraz więcej w utrzymanie i unowocześnienie zarówno pociągów, jak i stacji.

Standard pociągów jest oczywiście niejednolity. Na kolejach indyjskich rozróżnia się aż osiem klas wagonów pasażerskich:

• AC class (AC1) - pierwsza klasa z klimatyzacją - najdroższa opcja; wagony sypialne z zamykanymi przedziałami 2- i 4-osobowymi; wagony mają osobny personel, są odizolowane od innych wagonów pociągu; okien nie da się otworzyć; toalety w stylu zachodnim; w niektórych wagonach można podobno natrafić na prysznice;
• AC 2-tier (AC2) - druga klasa z klimatyzacją - cztery rozkładane ławki do spania w każdym przedziale, w dzień mogą służyć za miejsca do siedzenia; przedziały nie są zamykane, mają jednak zasłony; koce i poduszki są w cenie biletu; klasa AC2 jest niemal połowę tańsza od klasy AC1;
• AC 3-tier (AC3) - trzecia klasa z klimatyzacją - podobna do AC2, ale w przedziale są trzy rozkładane ławki naprzeciwko siebie, czyli razem sześć na przedział; brakuje zasłon w przedziałach;
• Sleeper - sześć łóżek po obu stronach niezamykanego przedziału oraz dwa łóżka od strony korytarza; brak klimatyzacji - zastępują ją wentylatory; często zatłoczone, niezbyt czyste;
• First Class - wagony sypialne z zamykanymi przedziałami 2- i 4-osobowymi bez klimatyzacji;
• AC Executive chair class - komfortowa pierwsza klasa dostępna tylko w pociągu "Shatabdi Express";
• AC Chair class - klimatyzowany wagon bezprzedziałowy z wygodnymi fotelami lotniczymi; dostępna w większości dziennych pociągów "Intercity";
• 2nd class - druga klasa z miejscami do siedzenia; najtańsza, bez rezerwacji miejsc i bez klimatyzacji.

Najbogatsi turyści mogą przemierzać Indie specjalnymi, luksusowymi pociągami. Są to pociągi zestawione ze zmordernizowanych wagonów najczęściej w stylu retro, w których każdy turysta ma do dyspozycji przedział przypominający luksusowy apartament. Wygodne łoże małżeńskie, toaleta, prysznic, telewizor, posiłki - wszystko w cenie. Pociągi wyruszają w podróż trwającą najczęściej 6-8 dni. Po drodze zatrzymują się w najpopularniejszych miejscach, gdzie na pasażerów czekają przewodnicy. W całych Indiach kursuje kilka takich pociągów, jednym z nich jest "Maharajas Express", podobno najbardziej luksusowy. Pociąg zestawiony jest z czternastu stylowych wagonów, w tym z wagonu z apartamentem prezydenckim. Przedziały (apartamenty) są wyposażone w klimatyzację, system filtracji wody, toaletę z obiegiem zamkniętym, prysznic, telewizor, lampkę, suszarkę i sejf, a w apartamencie prezydenckim jest wanna. Duże okna umożliwiają podziwianie krajobrazu za oknem. W pociągu ponadto są dwa wagony restauracyjne oraz wagon barowy. Niestety, ceny czynią te pociągi nieosiągalnymi dla zwykłego śmiertelnika. Przykładowo, koszt 8-dniowego przejazdu pociągiem "Maharajas Express" (na trasie Bombaj - Ajanta - Udaipur - Jodhpur - Bikaner - Jaipur - Ranthambore - Agra - Delhi) waha się od około 7 do około 50tys. dolarów, w zależności od opcji.

Kupno biletów w Indiach nie należy do łatwych zadań. Najwygodniejszą opcją jest kupno przez stronę internetową kolei indyjskich, mogą się jednak pojawić kłopoty z realizacją przelewu zagranicznego. Uciążliwe bywa wypełnianie skomplikowanych formularzy rezerwacji. Dla turystów dostępna jest specjalna pula biletów, tzw. "Foreign Tourist Quota". Osoby lubiące dużo podróżować w krótkim okresie czasu mogą skorzystać z "Ind Rail Pass" - biletu sieciowego, umożliwiającego odbycie nieograniczonej liczby podróży w okresie ważności biletu w klasie na nim wskazanej. Posiadacz biletu nie musi uiszczać dopłat za rezerwację, może podróżować do woli. Bilety można kupić w wielu wariantach. Te z najkrótszym czasem ważności są ważne tylko 12 godzin, najdłuższe są ważne 90 dni. Bilety są stosunkowo tanie, opłacają się jednak przy częstym podróżowaniu.

W Delhi mieści się Narodowe Muzeum Kolei, które zainaugurowało działalność 1 lutego 1977r. Zajmuje powierzchnię ok. 4,5ha, a eksponaty są zgromadzone w halach i pod gołym niebem. Dla dzieci przygotowano dodatkową atrakcję w postaci kolejki kursującej wokół muzeum. W muzeum można znaleźć dosłownie wszystko, co wiąże się z historią kolei indyjskich: fotografie, elementy wyposażenia, bogatą kolekcję lokomotyw, wagonów pasażerskich, w tym wagony salonowe. Najbardziej znanym eksponatem jest lokomotywa parowa "Fairy Queen" wyprodukowana w 1855r. Jest to najstarsza czynna lokomotywa parowa na świecie.