Jodhpur

Twierdza Mehrangarh

Twierdza Mehrangarh to jeden z największych fortów w Indiach, położony na wzgórzu nad miastem. Z murów fortu rozciąga się niesamowity widok - nie tylko na całą część "Blue City", ale także na rozległą pustynię Thar (Wielką Pustynię Indyjską).

Budowa fortu rozpoczęła się w 1459r., a maharadża Rao Jodh Singh przeniósł stolicę swego królestwa do Jodhpuru, założonego poniżej nowo wybudowanej twierdzy. Chociaż budowa została rozpoczęta przez Rao Jodha, większość fortu, który stoi do dziś, pochodzi z okresu panowania Jaswant Singha, panującego w latach 1638-78. W 1707r. maharadża Ajit Singh zbudował Fateh Mahal (Pałac Zwycięstwa). Twierdza była rozbudowana do połowy XIXw.

Władcy Jodhpuru słynęli z bitnośći i honoru. Ponoć, kiedy jeden z nich wrócił bez zwycięstwa do Mehrangarh, żona, jak przystało na władczynię "krainy śmierci", po prostu nie wpuściła go do fortu.

Mury obronne wzmocnione są wieloma bastionami, wykute częściowo w macierzystej skale wzgórza, o grubości do 21m i wysokości do 36m. Wysokie mury i obwarowania zdecydowanie zniechęcały napastników. Podobno fort nigdy nie został zdobyty przez nieprzyjaciela, w co można uwierzyć, widząc go szczególnie "z dołu".

Pierwotnie było siedem bram, prowadzących do wnętrza fortu. Pierwsza, Fateh Pol (Victory Gate), zbudowana przez maharadżę Ajit Singha dla uczczenia zwycięstwa nad Mogołami w 1707r., jest silnie umocniona kolcami i barbakanem. Dalej następuje mniejsza Gopal Pol, a po niej Bhairon Pol z dużymi pomieszczeniami dla straży. Czwarta była - nieistniejąca dziś - Toati Pol, a piąta Dedh Kamgra Pol wciąż nosi blizny po bombardowaniu przez kule armatnie. Dalej jest Marti Pol, w dużej części z pomieszczeniami dla straży oraz Loha Pol, która jest ostatnią bramą do głównej części kompleksu. Po jej lewej stronie znajdują się handprints (znaki "sati", 31 po jednej stronie, 5 po drugiej) żon, które podpaliły się na stosie pogrzebowym swojego męża. Mówi się, że sześć maharani (żon maharadży) i 58 nałożnic zginęło na stosie pogrzebowym Ajit Singha w 1724r. Wchodząc z Loha Pol rampa prowadzi do Suraj Pol, która jest obok Singar Chowki Chowk wejściem do muzeum. Głównym wejściem na teren fortu jest Jai Pol (Brama Zwycięstwa), zbudowana przez Man Singha w 1806r. w celu uczczenia zwycięstwa w wojnie z Jaipurem i Bikanerem. Aby uniemożliwić sforsowanie bramy przez słonie, kolejne bramy nie są położone w prostej linii - trudno było taranować bramę słoniem, kiedy ten nie może nabrać prędkości, bo musi biec pod górę i jeszcze zrobić zakręt.

Twierdza składa się z ogromnej sieci połączonych pałaców, muzeów, dziedzińców i sal, znanych ze skomplikowanych rzeźb i bogatych ozdób, m.in. Shish Mahal (Pałac Luster).

Moti Mahal to miejsce prywatnych audiencji zbudowane w latach 1581-1595. Charakteryzuje się połyskującymi ścianami pokrytymi tynkiem z dodatkiem mielonych muszli, sufit natomiast jest wykonany ze zwierciadeł i płatków złota.

Phool Mahal (Kwiatowy Pałac), zbudowany w latach 1730-1750, jest uznawany za najwspanialszy. Odbywały się w nim królewskie ceremonie.

Jhanki Mahal to długa galeria wyróżniająca się kamiennymi, ażurowymi przesłonami.

Na dziedzińcu Shrinagar Chowk znajduje się kunsztownie wykonany z białego marmuru koronacyjny tron władców Jodhpuru.

W 1974r. władze Indii otworzyły Muzeum Twierdzy Mehrangarh, w którym znajduje się wspaniała kolekcja palankinów, howdahs, królewskich kołysek, miniatur, instrumentów muzycznych, strojów i mebli.

Palankin to dawny środek transportu w formie krytego krzesła lub tapczana, używany przez arystokrację na Dalekim i Środkowym Wschodzie od czasów starożytnych, w szczególności w Indiach i Chinach. Palankiny były popularnym środkiem podróży przede wszystkim dla wysoko urodzonych kobiet do drugiego kwartału XXw. Były również wykorzystywane przez mężczyzn ze szlachty i rodziny królewskiej na specjalne okazje. Palankin unoszony był przez tragarzy za pomocą drążków. W przypadku długich podróży do obsługi palankina najmowano trzy zmiany tragarzy - do 12 osób - oraz jednego tragarza do niesienia bagażu. Średnia prędkość podczas podróżowania wynosiła około 6-6,5km na godzinę.

Howdah lub houdah, co oznacza "łózko niesione przez wielbłąda", znany również jako "Hathi Howdah", to rodzaj dwuprzedziałowego, drewnianego siedziska umieszczanego na grzbiecie słonia lub sporadycznie jakiegoś innego zwierzęcia, np. wielbłąda. Tak powstały "pojazd" najczęściej używany był w przeszłości do przewozu ludzi zamożnych lub wykorzystywany na polowaniu czy w czasie wojny. Najczęściej pokryty tłoczonymi arkuszami srebra i złota oraz ozdobiony drogimi klejnotami był symbolem bogactwa właściciela. Przednia część, z większą ilością miejsca na nogi i podniesionym blachy ochronnej, była przeznaczona dla królów i członków rodziny królewskiej, tylna, mniejsza, dla niezawodnego ochroniarza i opiekuna słonia.

Galeria Daulat Khana prezentuje jeden z najważniejszych i najlepiej zachowanych w historii Indii zbiorów sztuki użytkowej z okresu Mogołów. Znajdują się tu również szczątki cesarza Akbara. Galeria Sileh Khana zawiera kolekcję uzbrojenia obejmującą m.in. sztylety mogolskie wykonane ze stali damasceńskiej, wysadzane klejnotami tarcze czy też bogato zdobione zbroje dla słoni bojowych. W galerii znajdują się również osobiste miecze wielu cesarzy, wśród nich "Khanda" Rao Jodha Singha o wadze ponad 3 kg, miecz Akbara Wielkiego i miecz Timura. Galeria malarstwa prezentuje najlepsze przykłady malarstwa Marwar. Galeria turbanów dokumentuje i przedstawia różne rodzaje turbanów rozpowszechnionych w Indiach.

Na murach fortu zachowały się zabytkowe armaty, w tym słynny Kilkil. Na tylnim dziedzińcach można zobaczyć kotły do gotowania strawy dla załogi.

Na terenie fortu znajduje się Chamunda Mataji Temple. Chamunda Mataji była ulubioną boginią Rao Jodha, przeniósł jej wizerunek ze starej stolicy Mandore w 1460r. i zainstalował go w Forcie Mehrangarh. Bogini jest czczona przez większość obywateli Jodhpuru, a świątynia tłumnie odwiedzana, szczególnie podczas uroczystości Dasera, jednego z najważniejszych hinduskich festiwali, obchodzonego w różnych formach w Indiach, Nepalu, Sri Lance i Bangladeszu, jak również części Pakistanu, odnoszącego się do zwycięstwa Pana Ramy nad demonem Ravanem; dzień oznacza też zwycięstwo bogini Durgi nad demonem Mahishasura.

Fort był jednym z planów zdjęciowych do filmu "Mroczny rycerz powstaje" z 2012r.

(Źródło: pl.wikipedia.org, en.wikipedia.org, emotetraveler.com)