Mumbaj

Chhatrapati Śiwaji Terminus

Bori Bunder (lub Bori Bandar) był jednym z obszarów wzdłuż wschodniej linii brzegowej Bombaju, wykorzystywany jako miejsce magazynowania towarów importowanych i eksportowanych. Wyraz "bori" w języku marathi oznacza worek, zaś "bandar" oznacza port lub przystań, więc "Bori Bunder" dosłownie oznacza miejsce, w którym przechowywane są worki.

W 1850r. rozpoczęto budowę stacji kolejowej o nazwie Bori Bunder. 16 kwietnia 1853r. na 35-kilometrowej trasie od Bori Bunder do Thane przejechał historyczny pierwszy pociąg pasażerski w Indiach, formalnie zwiastując narodziny indyjskich kolei. Przejazd trwał 57 minut. Jeszcze w XIXw. stacja została przebudowana. Zaprojektował ją brytyjski architekt Frederick William Stevens (1848-1900) na podstawie akwareli rysownika Axela Haiga. Prace rozpoczęły się w 1878r. Budowa trwała dziesięć lat. Od tego czasu stacja zaczęła być znana jako Victoria Terminus, nazwana tak na cześć panującej wówczas królowej Wiktorii, która obchodziła w 1887r. pięćdziesiątą rocznicę wstąpienia na tron (Złoty Jubileusz Królowej Wiktorii).

Zarówno budynek głównego dworca kolejowego i biur administracyjnych, jak i szereg budynków pomocniczych, wzniesionych później, zostały zaprojektowane tak, aby harmonizowały z główną konstrukcją.

Budynek charakteryzuje się połączeniem wpływów wiktoriańskiej architektury neogotyckiej ze stylem włoskim i tradycyjną architekturą indyjską. Sylwetka, wieżyczki, ostre łuki są zbliżone do tradycyjnej indyjskiej architektury pałacowej. Budowla jest przykładem cudu architektonicznego z powodu zaawansowanych rozwiązań konstrukcyjnych i technicznych.

Budynek powstał na planie kształtu litery C, symetrycznie na osi wschód-zachód. Jest zwieńczony wysoką centralną kopułą, uznaną za osiągnięcie epoki ze względu na żebrowaną konstrukcję. Kopuła jest ośmioboczna z umieszczoną na szczycie kolosalną postacią kobiecą, trzymającą latarkę skierowaną ku górze w prawej ręce i szprychowe koła w lewej ręce. Boczne skrzydła otaczają dziedziniec, otwierający się na ulicę. Skrzydła są zakotwiczone monumentalnymi wieżami w każdym ze swoich czterech kątów, stanowiących element równowagi dla kopuły. Fasady prezentują rzędy okien i łuków. Ornamenty w postaci rzeźb, płaskorzeźb i fryzów są utrzymane w doskonałych proporcjach. Na zewnątrz znajdują się rzeźby reprezentujące handel, rolnictwo, inżynierię i naukę, wraz z posągiem na kopule symbolizującym postęp. Kolumny bram wjazdowych są zwieńczone postaciami lwa reprezentującego Anglię i tygrysa reprezentującego Indie.

Wnętrze budynku zostało pomyślane jako ciąg dużych pomieszczeń z wysokimi sufitami. Pomieszczenie, znajdujące się na parterze w skrzydle północnym, zwane Izbą Gwiazd, dziś używane jako biuro rezerwacji, jest ozdobione włoskim marmurem i polerowanym niebieskim kamieniem indyjskim. Kamienne łuki pokryte są rzeźbionymi liśćmi i groteskowymi płaskorzeźbami. Podłogę hali pierwotnie pomalowano na ciemnoczerwony kolor, a sufit na kolor niebieski ze złotymi gwiazdami. Ściany były wyłożone angielską glazurą.

Główna konstrukcja powstała z mieszanki indyjskiego piaskowca i wapienia, natomiast wysokiej jakości włoski marmur został wykorzystany do kluczowych elementów dekoracyjnych. Balustrady rzeźbione w drewnie, dachówki, ozdobne żelazne i mosiężne kraty na kasach, balustrady na wielkich schodach i inne ozdoby są dziełem uczniów Sir Jamsetjee Jeejeebhoy School of Art, najstarszej instytucji artystycznej w Mumbaju.

Centralna część biurowa ma 100m długości, a platforma kolejowa 366m długości.

W 1996r. Minister Kolei, Suresh Kalmadi, zmienił nazwę stacji na Chhatrapati Śiwaji Terminus na cześć wielkiego władcy, Chhatrapati Śiwaji, założyciela Imperium Maratha.

Stacja obsługuje zarówno połączenia długodystansowe, jak i kolej miejską. Do obsługi ruchu podmiejskiego nadal jest używany oryginalny budynek, który jest również siedzibą administracyjną Kolei Indyjskich.

2 lipca 2004r. budynek został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Stacja kilkakrotnie była planem filmowym, m.in. w filmie "Slumdog" z 2008r. czy "Ra.One" z 2011r.

W 2013r, powstały na stacji klimatyzowane pokoje z 58 miejscami noclegowymi dla mężczyzn i 20 dla kobiet.

(Źródło: en.wikipedia.org, pl.wikipedia.org)