Zagroda szlachecka z Luzina

Przed 1630r. w Luzinie, chłopskiej wsi należącej do klasztoru norbertanek w Żukowie, ufundowano folwark. Jak większość dóbr na Pomorzu przejętych po rozbiorach przez państwo pruskie zagrodę luzińską sprzedano w ręce prywatnych właścicieli. Pierwszym znanym z nazwiska był Michał Trowski. W skład folwarku według mapy z 1775r. wchodziły: dwór, spichlerz, owczarnia, stajnia, duża stodoła i dwubudynkowa zagroda dla czeladzi dworskiej. W 1815r. folwark przejęła rodzina Robakowskich. W 2.poł. XIXw. zagroda miała trzech lub czterech kolejnych właścicieli narodowości niemieckiej, a od 1898r. aż do lat 70. XXw. należała do kaszubskiej rodziny Bach-Żelewskich.

Stodoła z Łęczyc

Budowa: kon. XIXw.

Oryginalna stodoła wchodząca w skład siedliska w Luzinie uległa zniszczeniu w pożarze po 1945r. Zachowały się po niej jedynie kamienne fundamenty, a dotychczasową funkcję magazynową przejął inny budynek gospodarczy.

Budynek z Łęczyc w niemal niezmienionym stanie przetrwał do momentu rozbiórki związanej z przeniesieniem. Jego bryłę ukształtowano zgodnie z regułami, które były znane cieślom od ostatniej ćwierci XIXw. Jest to jednorodna struktura, bez nawiązań do dawnej tradycji, polegającej na zestawianiu pod wspólnym dachem niezależnych konstrukcyjnie sąsieków. W ostatnim okresie użytkowania obiek wykorzystywano w ograniczonym zakresie. Ze względu na nowoczesne sposoby uprawy roli, które niemal całkowicie eliminują potrzebę magazynowania zżętego zboża, większość powierzchni stodoły przeznaczono do składowania siana.

Spichlerz z Luzina

Budowa: XVIIIw.

Budynak przetrwał w niezmienionym stanie do ostatnich dziesięcioleci XIXw. Pierwsza istotna przebudowa wiązała się z koniecznością powiększenia powierzchni magazynowej obiektu i miała miejsce pod koniec XIXw. Utworzono wtedy kolejny, trzeci poziom. Na początku XXw. zaprzestano magazynowania ziarna na parterze, który odtąd był przeznaczony dla paradnych pojazdów (bryczek, sań) oraz pełnił funkcję składu na narzędzia i sprzęty gospodarskie. Mieścił się w nim także podręczny warsztat stolarski i ślusarski.

W przeniesionym do Muzeum spichlerzu nie odbudowano trzeciej kondygnacji. Obecnie obiekt jest wykorzystywany jako przestrzeń ekspozycyjna do wystaw czasowych.

Dwór z Luzina

Budowa: 1663r.

Budynek jest jednym z najstarszych obiektów w muzealnej kolekcji dawnego budownictwa wiejskiego.

Dwór był przeznaczony dla zarządcy folwarku klasztornego. Obecna forma budynku jest efektem kilku przebudów oraz remontów przeprowadzonych m.in. po zniszczeniach powstałych na skutek pożaru z lat 40. XIXw., którego ślady są widoczne do dziś na ścianie zachodniej.

W latach 70. XIXw. zaadoptowano poddasze na cele mieszkalne. Urządzono tam również suszarnię bielizny oraz wędzarnię, przymurowaną do jednego z kominów. Strych nad tymi pomieszczeniami wykorzystywano głównie jako magazyn owoców z przydworskiego sadu, które wieszano w koszach na hakach przybitych do elementów więźby dachowej. Od lat 80. XIXw. ściany we wnętrzach budynku dekorowano tapetami (współczesne tapety to rekonstrukcja wykonana w oparciu o fragmenty ujawnione podczas rozbiórki). Na jakiś czas przed 1836r. datuje się powstanie ryzalitu - elementu kompozycyjnego frontowej ściany obiektu, do którego pod koniec XIXw. dostawiono werandę.

Wystrój dworu, charakterem zbliżony do wnętrz mieszczańskich kamienic, nawiązuje do ostaniego ćwierćwiecza XIXw. i jest przykładem siedliska szlachecko - ziemiańskiego.

(Źródło: Kaszubski Park Etnograficzny)