Park Narodowy Udawalawe (ang. Udawalawe National Park) został utworzony 30 czerwca 1972r. w celu zapewnienia schronienia dla dzikich zwierząt, przemieszczonych przez budowę zapory wodnej na rzece Walawe, a także ochrony powstałego zbiornika.
Udawalawe Dam, oddana do użytku w kwietniu 1969r., jest dużą tamą, zbudowaną w celu nawodnienia obszaru oraz produkcji energii elektrycznej w elektrowni wodnej. Całkowita długość tamy wynosi około 3,9km. Poziom wody w zbiorniku jest kontrolowany przez pięć śluz spływowych, położonych na wschodnim krańcu zapory, z dwoma dodatkowymi, położonymi bardziej w kierunku środka tamy.
Przed oznaczeniem terenu parku obszar był wykorzystywany do upraw systemem żarowym (jeden z pierwszych rolniczych systemów użytkowania roli, stosowany na terenach zalesionych, polegający na tym, że las wypalano i w jego miejscu uprawiano przy pomocy prymitywnych narzędzi zboża nawet przez kilkanaście lat, stosując jednopolówkę, aż do wyczerpania gleby), z którego rolnicy byli stopniowo usuwani po ogłoszeniu utworzenia parku narodowego.
Rezerwat obejmuje 30,821ha powierzchni gruntów, rozległych trawiastych równin nad rzeką Walawe, chociaż istnieją również pewne obszary górskie. Dominującym rodzajem są dobrze odsączone gleby czerwonawo - brązowe. Roczna suma opadów wynosi 1500mm, z czego większość przypada w okresie od października do stycznia i od marca do maja. Średnia roczna temperatura to około 27-28oC, a wilgotność względna powietrza waha się w granicach 70-82%.
Siedlisko zawiera bagna, utworzone przez rzekę Walawe i jej dopływy. Martwe drzewa, stojące wokół zbiornika, są wizualnym przypomnieniem stopnia zalesienia przed budową Udawalawe Dam. W zbiorniku występują algi. Otwarte łąki obfitują w różnorodne gatunki roślin, których odnotowano prawie sto. Poza południową granicą parku, poniżej zapory, znajduje się plantacja drzew tekowych, które zostały obsadzone przed powstaniem rezerwatu. Park zamieszkiwany jest przez wiele gatunków:
Niektóre z żyjących w parku gatunków zostały uznane za endemiczne (występujące tylko na danym terenie).
Udawalawe jest ważnym siedliskiem dla słoni, które stosunkowo trudno zobaczyć w ich naturalnych siedliskach. Na terenie parku znajduje się kilkaset (250-600, w zależności od źródła) osobników.
Słonie na Sri Lance są gatunkiem zagrożonym i ich przetrwanie w naturalnych siedliskach jest zagrożone z powodu działalności człowieka. Szacuje się, że tygodniowo na Sri Lance giną trzy słonie, często pozostawiając cielęta. Aby wesprzeć te osierocone słoniątka, lankijski Departament Ochrony Przyrody, z pomocą Fundacji Born Free, stworzył na terenie Parku Narodowego Udawalawe w 1995r. Udawalawe Elephant Transit Home - państwową farmę słoni.
Głównym celem placówki jest rehabilitacja osieroconych cieląt słoni do czasu, gdy stają się na tyle silne, aby radzić sobie same i przetrwać w naturalnym siedlisku. Farmę zamieszkują też słonie, które zostały zranione lub odniosły inne obrażenia. Dla zapewnienia komfortu osieroconym cielętom postawiono podgrzewacz solarny do podgrzewania wody, wykorzystywanej do mleka, którym karmione są słoniątka. Opieka sprawowana jest przez przeszkolony personel, czyniący starania, aby zminimalizować kontakt pomiędzy słoniami i ludźmi. Choć goście mogą przyglądać się zwierzętom w czasie zabawy, kąpieli i posiłków, nie wolno ich dotykać ani w inny sposób wchodzić w interakcje z nimi. Kontakt z ludźmi celowo zmniejsza się do minimum tak, by słonie nie dostosowywały się do ludzi. Cielęta słoni są pod opieką, dopóki nie skończą 5 lat, wtedy są wypuszczane na wolność. Aby usunąć wszelkie pozostałości ludzkiego zapachu i zapewnić im akceptację wśród ich dzikich "kuzynów", słonie są podane kąpiel w roztworze słoniowej gnojowicy. Po uwolnieniu przebywają w części Parku Narodowego Udawalawe, aby utrzymać znajomość ich siedliska, ale nadal mają dostęp do pożywienia i opieki medycznej. Są wyposażone w czujniki radiowe, by pracownicy rezerwatu mogli monitorować ich ruchy, zachowania i postępy.
Na farmie istnieje również centrum informacji, posiadający bogaty zbiór informacji na temat słoni, ich pochodzenia oraz ewolucji ich zachowań społecznych i zagrożeń. Centrum powstało, aby umożliwić odwiedzającym lepsze zrozumienie słoni i ich losu. Realnym zagrożeniem dla fauny i flory w parku jest obniżanie poziomu wody w rzece Walawe, powodowane wycinaniem naturalnych lasów i obsadzanie terenu uprawami sosny i eukaliptusa. Głównymi zagrożeniami ze strony ludzi są też: nielegalne zabudowy na terenie parku, nadmierny wypas i hodowla, nielegalne pozyskiwanie drewna, górnictwo kamieni szlachetnych, kłusownictwo. Zagrożeniem naturalnym są chwasty, zagłuszające rozrost roślin, stanowiących pożywienie dla słoni i innych zwierząt roślinożernych.
Ponieważ opieka nad słoniami jest droga, Departament Ochrony Przyrody stworzył program "przybranego rodzica", służący dobrowolnemu ponoszeniu kosztów żywności i lekarstw. Osoby i grupy, które przystępują do programu, mają prawo do pewnych przywilejów, m.in.: nadanie słoniowi imienia, możliwość fotografowania, możliwość zamieszkania dwa dni w roku na terenie farmy, aktywny udział w działaniach promocyjnych instytucji.
Park Narodowy Udawalawe jest popularnym miejscem turystycznym, a trzecim najczęściej odwiedzanym parkiem na Sri Lance. 31 października 2007r. zostały wyemitowane znaczki pocztowe w serii "Parki Narodowe na Sri Lance", noszące wizerunki czterech dzikich zwierząt, żyjących w Udawalawe.